zoon van
Jekuthiel genaamd Koopman en N.N.
echtgenoot van Mariana Alexander
Vermeldingen
- is geboren tussen 1710 en 1720 (Dit is een geschatte periode, gebaseerd op de geboortejaren van zijn kinderen. De geboorteplaats is onbekend).
- Chaim genaamd Hijman Sturkopf, wonende te Amsterdam, wordt vermeld op 30 december 1750 "2 Teweth 5511" te Amsterdam - Hij wordt genoemd als vader bij de besnijdenis van zijn zoon Alexander. Harmen Snel, senior medewerker van het gemeentearchief Amsterdam: "De achternamen in de besnijdenisregisters zijn erg subjectief. Het was de besnijder die gewoon voor zijn eigen registratie noteerde wie hij besneed en veel minder om ter latere identificatie te dienen. Hijman kan zich wisselend Wasjerman en Sturkopf genoemd hebben. Het is vreemd dat hij de achternaam van de familie van zijn vrouw zou gebruiken, maar toch gebeurde dit wel. Dat zijn kinderen later de naam Sturkopf van hun moeder gebruiken is alweer een stuk logischer. Een verklaring van de besnijdenis uit 1750 zou kunnen zijn dat Alexander, zoon van Hijman, eigenlijk Alexander Sturkop, zoon van Hijman zou kunnen heten. Met andere woorden met voor- en achternaam genoemd naar zijn opa maternel.".
- Chaïm Wasjerman wordt vermeld op 15 oktober 1753 "17 Tisjrie 5514" te Amsterdam - Dit is vrijwel zeker Hijman Koopman, bij de besnijdenis van zijn zoon Eli..
- Chaim ben Jekuthiel wordt vermeld op 17 november 1765 "4 Kislew 5526" te Amsterdam - Volledige vermelding: Chaim ben Yekuthiel z.l. Bij de tnaim acharonim van zijn oudste zoon Koopman. z.l. betekent dat Jekuthiel niet meer leeft..
- Chaim genaamd Hijman, te Amsterdam, is huwelijksgetuige van Koopman Hijman en Judith Andries op 30 oktober 1767 te Amsterdam - Bij het huwelijk van zijn zoon Coopman, die toen aan de Stromarkt woonde. Aangenomen dat hijzelf daar ook woonde. Het patroniem lijkt hier niet te kloppen, maar deze vermelding, als vader van zijn zoon Coopman, bij diens huwelijk, slaat beslist op Hijman Koopman. Men kan zich voorstellen dat de ambtenaar die dit noteerde moeilijk communiceerde met de Jiddisch sprekende partij en dat Hijman in de spraakverwarring zijn Jiddische voornaam noemde in plaats van het gevraagde patroniem..
- Chaim ben Jekuthiel wordt als Geloof Nederlands-Israëlitisch vermeld op 1 juni 1774 "22 Siewan 5534" te Amsterdam - Hij wordt zo genoemd bij de verloving van zijn zoon David..
- is huwelijksgetuige van David Hijman Bles en Sara Joseph op 28 juli 1775 te Amsterdam - Bij de ondertrouw van zijn zoon David..
- Chaim ben Jekuthiel Wasjerman is begraven op 14 november 1777 "14 Chesjwan 5538" te Amsterdam (Joodse begraafplaats Zeeburg) (Staat in de begraafboeken Zeeburg als Hijman Coenraad Wasjerman. Harmen Snel: de naam Coenraad zal zeker niet zijn gebruikt; dat is een interpretatie van Jits van Straten, de vertaler van deze boeken. Hij heette daar: Chaim ben Jekuthiel Wasserman. Ook volgens de genealoog Moshe Mossel is dit Hijman Koopman. Dat kan zeer goed kloppen, omdat hij op 28-7-1775 nog wel optrad bij de ondertrouw van zijn zoon David en op 11-12-1778 bij zoon Sander niet meer. Doorgaans is dat de officiële rol van de vader, dus het is duidelijk dat Hijman dan al is overleden, hetgeen qua leeftijd ook al niet onwaarschijnlijk is. In de tnaim acharonim van januari 1779 van Sander staat dat zijn vader al is overleden. In elk geval wordt in 1779 Hijmans kleinzoon naar hem vernoemd, hetgeen meestal postuum gebeurde (maar niet altijd). Bovendien: hij wordt als overleden aangegeven in de notariele akte in 1778, na het overlijden van zijn schoonzuster Reise Alexander..
ongedateerd
- Alias Chaim genaamd Hijman Wasjerman - Hijman wordt op 23-12-1779 genoemd als vader van David en als grootvader van zijn kleinzoon Hijman, die op bovengenoemde datum was geboren. Deze geboortemelding komt uit het geboorteregister, dat ten tijde van het instellen van de Burgerlijke Stand (rond 1811) werd opgemaakt, dus toen Hijman junior al over de dertig was..
- Alias Hijman Israël - Heyman Israel wordt op 22-7-1778 genoemd als overleden echtgenoot van Mariana Alexander, in een notariele akte. In een bijbehorende akte wordt hij Hijman Koopman genoemd. Hij ging dus (minstens) onder deze twee benamingen door het leven, tenzij er een foutieve interpretatie is van de bron. Een idee: Israel = Jekuthiel, maar dit wordt niet ondersteund in 'Joodse voornamen in Amsterdam'. Het is opmerkelijk dat hij voor het eerst zo wordt genoemd na zijn dood. In 1784 (bij de ondertrouw van haar zoon Eli) wordt zijn weduwe Marianne Israel genoemd. Je zou bijna denken dat Marianne dat patroniem geschikt vond voor zichzelf of posthuum voor haar man. Dat zijn weduwe beslist op hem doelde blijkt wel uit de notariele akten (zie bronnen 1014, 1015 en 1016) waarin hij alternatief wordt aangeduid als Hijman Koopman en Hijman Israel. De gedachte komt op dat de notaris Hijmans patroniem even kwijt was (zo verstaanbaar voor hem zullen deze tamelijk nieuwbakken Amsterdammers nog niet voor hem zijn geweest) en er toen maar de joodse aanduiding Israel heeft neergezet..
- werd vernoemd als volgt: Vernoeming niet bekend, onduidelijk of voor meerdere uitleg vatbaar..
- Toelichting/commentaar - (ter verklaring van de familienaam) Een persoon met de naam Wasjerman, geboren 1732 te Millefelt (Duitsland), zou een boot hebben gehad waarmee hij schoon drinkwater aanvoerde naar Amsterdam..
Eigen code:
II
Beschrijving
Geboorte noch besnijdenis van Hijman zijn in de annalen teruggevonden. Dat Hijman heeft bestaan wordt uitsluitend afgeleid uit de gegevens omtrent zijn kinderen. Zijn overlijden (begrafenis) is echter wel gedomenteerd. De geboortedatums van zijn kinderen Koopman en David leidt tot de veronderstelling dat Hijman tussen 1710 en 1720 is geboren. Waar hij is geboren en getrouwd is niet bekend.
Aangetoond wordt dat de persoon Hijman Koopman en Hijman Wasjerman (hij wordt met beide namen genoemd) dezelfde is, als volgt:
In het geboorteregister wordt Hijman's zoon David genoemd als vader van zijn zoon van Hijman en als zoon van Hijman (Chajjiem) Wasjerman. Dit document is pas rond 1811 opgemaakt, dus Hijman werd ruim dertig jaar na zijn dood als Wasjerman herinnerd. Deze geboorte vindt plaats op 23 december 1779. Precies op de achtste dag nadien, zoals gebruikelijk is, vindt de besnijdenis plaats van de kleinzoon Hijman, als zoon van David Sturkopf: 30 december 1779. Het betreft dus dezelfde kleinzoon Hijman. Bij dezelfde boreling staat opa Hijman dus zowel vermeld onder de familienaam Wasjerman als Sturkopf.
Uiteraard moet dan eerst bewezen worden, dat David Sturkopf een zoon is van Hijman. Er is geen bron van geboorte of besnijdenis gevonden, die dit bewijst. De volgende redenering maakt dat echter wel zo goed als zeker. In het besnijdenisregister staat hij vermeld als David Sturkopf, die in 1779 vader is geworden van Hijman. De naam Sturkopf geeft de verwantschap reeds aan en qua leeftijd kan het goed kloppen. Bovendien wordt deze kleinzoon Hijman genoemd. Hoewel een kleinzoon vaak naar de overleden grootvader vernoemd (zie: Gens Nostra december 1971, pagina 403, noot 12) en vernoeming naar nog levende personen ongebruikelijk was (zie genealogie van de familie Winkel; Rijksarchief Arnhem), is geconstateerd dat zo'n vernoeming naar een nog levende grootvader in deze periode veel vaker voorkomt. De stelling dat kinderen niet naar hun nog levende grootvader werden vernoemd is bovendien met betrekking tot de Nederlandse joden achterhaald (zie artikel van Aubrey Jacobus in "Misjpoge" jaargang 12 nummer 2). Verder was in 1779 deze grootvader, Hijman Koopman, al overleden. Ten slotte wordt David Sturkopf later veelvuldig David Hijmans genoemd.
Geloof. Het behoren tot de joodse leefgemeenschap is afgeleid uit zijn vermelding in het besnijdenisregister van Hoogduitse joden.
Echtgenote. Omdat bewezen is dat Sander een zoon is van Hijman en omdat die Sander in 1778 bij zijn ondertrouw wordt 'geassisteerd' door zijn moeder Mariana Alexander, wordt bewezen geacht dat zij de echtgenote van Hijman was. Dit wordt versterkt doordat Sander dan kennelijk naar zijn grootvader aan moeders zijde is vernoemd. Zij wordt ook genoemd als Hijman's echtgenote in de notariele akten van haar zuster Reise.
Adressen. Aangenomen, dat zoon David Heymans voor zijn huwelijk nog bij zijn ouders woonde, dan woonden die ouders op de Stromarkt. Maar David kan uiteraard ook pas na zijn huwelijk in ondertrouw zijn gegaan, hetgeen nogal eens voorkwam. Opmerkelijk is dat de vader van zoon Coopman eveneens op de Stromarkt woonde. Tenslotte ondertrouwt zoon Sander in 1778 vanuit de (Jode)stroomarkt; als we dezelfde redenering volgen als bij zijn broer David, dan woonde moeder Mariana Alexander ook aldaar. De Jodestroomarkt was de eigen naam van de buurtbewoners voor een deel van de Houtgracht (volgens Memorboek, pagina 642; exemplaar in mijn collectie). Op die gracht vonden verscheidene markten plaats, die op deze manier elk hun eigen naam hadden. De Houtgracht werd tegen het einde van de negentiende eeuw met de haaks daarop lopende Leprozengracht gedempt tot het Waterlooplein. Al die jaren, tot in het begin van de twintigste eeuw, hebben daar naamgenoten gewoond. Overigens was 'Stromarkt' in die jaren ook een begrip om heel 'Vlooyenburg' aan te duiden.
Tussen 1742 en 1747 zijn in Hijman's gezin geen geboorten opgespoord. Het kan zijn dat toen een of twee vroeg overleden kinderen ter wereld kwamen of dat er sprake is van nog (een) dochter(s) in het gezin, die dan nooit is opgespoord.
De gehanteerde namen (zoals Sturkopf, Wasjerman, Chaim ben Jekuthiel en spellingen zoals Heiman, Heyman, enzovoort) worden toegelicht in de algemene verantwoording bij deze genealogie. Daarin staat ook de betekenis vermeld van bronnen 'volgens Moshe Mossel'.
|
