dochter van
Isaac Sturkop en Maria Hont
echtgenote van Willem Alphonse Mijsberg (gescheiden)
Vermeldingen
- is geboren op 1 juni 1900 in de voormiddag om 7 uur te Amsterdam (Waterlooplein 62) (Getuigen waren beambten van het Bevolkingsregister).
- aangever: haar vader Isaac Sturkop
- woont (bij ouder(s)) Waterlooplein 62 te Amsterdam van 1 juni 1900 tot 21 december 1907 - Op dit adres geboren op 1-6-1900, uitschrijving 21-12-1907 naar Alexander Sturkop.
- woont (als inwoner bij familie) Waterlooplein 64 te Amsterdam tussen 21 december 1907 en 2 april 1908 - Woont in, met haar ouderlijk gezin, bij oom Alexander Sturkop en diens gezin. Inschrijving 21-12-1907 van kaart Isaac Sturkop, uitschrijving 9-4-1908 naar Machiel Sluis.
- woont (als inwoner bij familie) Sint Antoniesbreestraat 32 twee hoog te Amsterdam tussen 9 april 1908 en 13 december 1909 - Woont in bij het gezin van zuster Esther Sluis-Sturkop. Inschrijving 9-4-1908 van Alexander Sturkop. Uitschrijving 13-12-1909 naar Den Haag.
- woont (als inwoner bij familie) Katwijkstraat (Scheveningen) 62 te Scheveningen van 13 december 1909 tot 9 januari 1914 - Inschrijving 13-12-1909 van Amsterdam. Woont in bij zus Engelina.
- woont (als inwoner bij familie) Van Tuylstraat (Scheveningen) 7 te Scheveningen van 9 januari 1914 tot 28 augustus 1916 - Woont in bij zus Engelina.
- woont (als inwoner bij familie) Jacob Vermijstraat (Scheveningen) 35 te Scheveningen van 28 augustus 1916 tot 2 oktober 1919 - Woont in bij zus Esther. Uitschrijving naar Amsterdam, Zocherstraat 7.
- woont (in welke hoedanigheid is niet vastgelegd) te Den Haag ('s Gravenhage) voor 9 oktober 1919 (Volgens Bevolkingsregister Amsterdam).
- dienstbode woont (als inwoner bij derden) Zocherstraat 7 te Amsterdam tussen 9 oktober 1919 en 28 september 1920 - Ze woont in ten huize van De Jong. Inschrijving 9-10-1919 van 's-Gravenhage, uitschrijving 28-9-1920 naar Londen.
- woont (in welke hoedanigheid is niet vastgelegd) te Londen (GB) tussen 28 september 1920 en 2 januari 1921 (Volgens Bevolkingsregister Amsterdam. Aangenomen dat zij tussentijds niet elders verbleef. Was zij in Londen bij een van haar ooms Hont?).
- dienstbode woont (als inwoner bij derden) Zocherstraat 7 te Amsterdam tussen 2 januari 1921 en 5 augustus 1922 - Ze woont in ten huize van De Jong. Dit is hetzelfde adres als haar beginadres in Amsterdam. Inschrijving 2-1-1921 van Londen uitschrijving 5-8-1922 ambtshalve. Wanneer ze precies is vertrokken is dus niet duidelijk, maar in elk geval naar haar volgende adres.
- wordt vermeld op 15 september 1921 - Verloofd: J. Sturkop en W.A. Mijsberg, Amsterdam, Amstelveenseweg 157 drie hoog / Zaandam, Bootenmakersstraat 116.
- kantoorbediende woont (als inwoner bij derden) Prinsengracht 439 te Amsterdam tussen 5 augustus en 23 november 1922 - Ze woont in ten huize van (onleesbaar). Inschrijving 5-8-1922 ambtshalve.
- kantoorbediende woont (als inwoner bij derden) Karel du Jardinstraat 50a een hoog te Amsterdam tussen 23 november 1922 en 2 mei 1923 - Ze woont in ten huize van Mijsberg. Inschrijving 5-8-1922 ambtshalve. Uitschrijving 2-5-1923 (?) naar Mijsberg, Willem Alphonse. Hieruit valt af te leiden dat zij eerst bij haar toekomstige man inwoonde.
- Geloof Nederlands Hervormd - Zowel zij als haar man staan met dit geloof vermeld.
- wordt vermeld op 27 maart 1923 - Ondertrouwd: W.A. Mijsberg en J. Sturkop, Amsterdam, K. du Jardinstraat 50A een hoog.
- wordt vermeld in huwelijks (ondertrouw) annonce op 29 maart 1923 te Amsterdam (Karel du Jardinstraat 50 A) met de tekst: 'Ondertrouwd: W.A. MIJSBERG en J. STURKOP. Amsterdam, 29 Maart 1923. K. du Jardinstraat 50 A.'.
- wordt vermeld in huwelijks (ondertrouw) annonce op 12 april 1923 te Amsterdam (Cornelis Krusemanstraat 20 huis) met de tekst: 'W.A. MIJSBERG en J. STURKOP. De Heer en Mevr. MIJSBERG-STÜRKOP zeggen hiermede dank voor de vele blijken van belangstelling bij hun huwelijk ondervonden. Amsterdam, 12 April 1923. Corn. Krusemanstraat 20 huis.'.
- woont (als hoofdbewoner en/of partner) Cornelis Krusemanstraat 20 huis te Amsterdam van 2 mei 1923 tot 20 maart 1928 - Inschrijving 2-5-1923 van Eigen kaart.
- wordt vermeld op 19 mei 1927 - Wordt lid van de Nederlandse Christen-Vrouwenbond.
- woont (als hoofdbewoner en/of partner) Reinier Vinkenkade 54 boven te Amsterdam tussen 20 maart en 9 juli 1928 - Uitschrijving 9-7-1928 naar Bussum.
- woont (als hoofdbewoner en/of partner) Wilhelminaplantsoen (Hilversum) 17 te Bussum van 9 juli 1928 tot 15 juni 1938 - Zij woont daar met haar echtgenoot en dochter Philippine.
- wonende Wilhelminaplantsoen (Hilversum) 17 te Bussum, wordt vermeld in maart 1929 - De Christenvrouw - maart 1929 - Is bibliothecaresse van de Nederlandse Christen-Vrouwenbond. Leden die willen deelnemen aan de leeskring, kunnen zich bij haar opgeven`.
- wordt vermeld op 23 april 1931 te Bussum - Door de afdeling Bussum van de Ned. Christen Vrouwenbond tijdens haar jaarvergadering tot bestuurslid gekozen.
- wordt vermeld in januari 1933 te Bussum - Treedt uit het bestuur van de afdeling Bussum van de Nederlandse Christen-Vrouwenbond.
- wordt vermeld op 26 mei 1933 te Hilversum - Voert na de rede van burgemeester bij de opening der studio van de Bussumse radiocentrale het woord namens de abonnees. Zet het nut van radiodistributie uiteen en doet een beroep op de abonnees om, als binnenkort de kabels gereed zijn voor het doorgeven van vijf stations, een kleine bijdrage te schenken, opdat in het gebouw namens de aangeslotenen een herdenkingssteen geplaatst kan worden.
- wordt vermeld in november 1934 - Wordt afgevaardigde van de afdeling Bussum in het comité 'Magdalena-fonds', dat werd gesticht om leden bij ziekte of behoefte aan rust financiële of andere hulp te verlenen. Het propaganda-adres: Jansje Stürkop..
- woont (als hoofdbewoner en/of partner) Nieuwe Hilversumseweg (Bussum) 13 te Bussum van 15 juni 1938 tot 12 oktober 1948 - Zij woont daar met haar echtgenoot. Aangenomen wordt dan hun dochter Philippine daar bij hen woont tot het moment dat zij trouwt.
- woont Nieuwe Hilversumseweg (Bussum) 13 te Bussum op 14 oktober 1942 - Komt voor op de Nederlandse lijst Joden gehuwd met niet-Joden, 1942-1943. Opgeroepen 14-10-1942. Gehuwd met H.M. Mijsberg. Nummer van verklaring 10388.
- wordt vermeld in 1945 - De volgende enveloppe, afkomstig van Jansje is geadresseerd als de vorige. Ik realiseer mij dat Jansje, die in 1900 is geboren, haar oudste broer, na diens vertrek, of na de dood van hun vader in 1918 (zie verderop) nooit meer heeft gezien. Als dat zo is was Jansje zeventien of achttien jaar toen zij Morris voor het laatst zag. Ze schrijft ook dat ze heel weinig van hem af weet en dat hij het enige is wat zij nog bezit van 'thuis'. Ze vraagt om foto's en is benieuwd naar de naam van Morris' zoon (Bemard dus; hadden zij en b.v. Esther of Rosalie dan daarover nooit gesproken?) Op 26 november 1945 schrijft ze een lange brief, kennelijk in het kader van wekelijkse pennenvruchten. Morris heeft snel op haar vorige brief geantwoord. Ze stuurt hem een afschrift van hun vader's Isaäc's afscheidsbrief voor diens overlijden (Ik vind alleen het gedeelte uit 1917, dat ik reeds eerder van Jansje' s dochter Ine kreeg; het post scriptum van 1918 ontbreekt). Jansje toont zich verheugd, dat hun vader's wens in vervulling is gegaan en dat hij Morris voor zijn door (in 1918) nog eenmaal heeft gezien. (Ik weet dat de verstandhouding tussen vader en zoon zeer moeizaam was). Jansje's brief maakt gewag van de benarde en vaak ten hemel schreiende situatie in het Nederland van vlak na de oorlog en van haar werkzaamheden als ambtenares met als speciale opdracht om de uit de kampen teruggekeerde joden, veelal wezen, op te vangen en weer op de benen te krijgen. Jansje heeft tot aan de dood van haar schoonouders (Mijsberg) voor hen moeten zorgen, die al hun fortuin waren kwijtgeraakt. Na hun dood heeft zij voor Lien (haar oudere Engelina?), Maurits (van Adelsbergen?) en Rosalie (haar oudere zus?) gezorgd, die in armoede verkeerden. Ze schrijft vol blijdschap over haar negentienjarige dochter (Ine, nu: van Rooyen) en haar nieuwsgierigheid naar Morris en Amerika. (Ook komt hier de voorbode van Ine's vertrek naar Indië) al om de hoek kijken. Ze refereert nog aan de wekelijkse correspondentie tussen hun zuster Esther aan haarzelf. Vroeger. "Ik mis ze zo heel erg. Als ik erover denk, dan ben ik zo intens verdrietig". Ze maakt gewag van het nog altijd aanwezige antisemitisme.
- Janny Sturkop wordt vermeld in 1945 - De laatste enveloppe van Morris' jongste zusje Jansje, die nog in het bezit was van June Sturkop, is gedateerd op 18 december 1945, gestempeld op 4 januari 1946 en geadresseerd aan het al eerder genoemde adres bij Mrs. Mac Intosh in Hollywood. De brief wordt nu echter doorgezonden naar Detroit. (Heeft Morris daar ook gewoond of was daar tijdelijk. Waarschijnlijk de Detroit Avenue in Hollywoond). Deze brief heeft veel van de sfeer van de hiervoor besproken brief. Ze heeft bovendien een levensmiddelenpakket ontvangen, maar duidelijk behoefte aan méér, met ter vervanging van of aanvulling op de erbarmelijke kleding. Dit is overigens de vijfde brief van Jansje aan Morris, dus er ontbreken er nog al wat. (Met name zal zij Morris verteld hebben over wat er tijdens de oorlog allemaal is gebeurd). Op de vorige brief heeft ze dan nog geen antwoord gehad. De dreiging van het verlies van Nederlands Oost-Indië is, ondanks haar bespreking van en afkeuring over de drang naar onafhankelijkheid, nog niet doorgedrongen. Bovendien is ze erg teleurgesteld over de afhandeling van de bestraffing van Nederlandse en Duitse oorlogsmisdadigers. De ravage en leegplundering van de jodenbuurt (Ik herinner me dat ik op Rapenburg (?) stond te kijken naar het skelet van een huis, waaruit mijn moeder en vele anderen wanhopig hout van trappen enzovoort lostrokken. Op dat moment hoorde en zag ik een V-l of V-2 gierend overvliegen, op weg naar Londen waarschijnlijk en ik had me nog nooit zo bang en eenzaam, maar vooral op een andere planeet gevoeld). Ze rept over haar twee jaar tuberculose en haar ijzeren wilskracht. (Met die wilskracht en een hoge intelligentie en sociale betrokkenheid komt Jansje ook over op de lezer, in haar heldere handschrift). Hier komen haar niet beantwoorde levens aspiraties ook aan de orde. Ze hoopt dat Morris eens met Mevrouw Mc.Intosh mee komt naar Nederland, sluit een paar foto' s bij in de envelop en besluit met "van je innig liefhebbende zusje Janny".
- wonende Nieuwe Hilversumseweg (Bussum) 13 te Bussum, wordt vermeld in 1945 - De oorlog is afgelopen. Degenen die hiervoor brieven schreven, behalve Gré Sluis, leven niet meer. Morris' jongste zus Jansje stuurt nu brieven. Zij woont aan de Nieuwe Hilversumseweg 13 te Bussum. Ik vind deze brieven zeer interessant, want ik weet dat Jansje, voor de oorlog, uit volle overtuiging Remonstrant was geworden, maar nu profileert ze zich uitdrukkelijk als joodse vrouw. Het lijkt er op dat lang niet alle brieven bewaard zijn gebleven. Jansje refereert naar eerdere berichten, die kennelijk niet bewaard zijn gebleven. De enveloppe op het volgende blad was leeg en ik kan de datum niet ontcijferen. Morris heeft New York verlaten en wordt geadresseerd per adres Mrs. R. Mc.Intosh, 1410 N Mc Cadden Place in Hollywood 28.
- wordt vermeld op 26 november 1945 - Brief aan haar broer in de USA: Bussum, 26 november '45. Mijn lieve broer, Dat was een grote vreugde voor mij je brief te ontvangen en dan zo gauw. Ik dank je hartelijk ervoor, maar zie met verlangen uit naar je volgende brief, waarin je mij van alles van jezelf zult schrijven. Ik weet zo heel weinig van je af. Als je mij alles schrijft, komen wij dichter bij elkaar. Je bent het enige dat ik nog bezit van thuis. Ingesloten stuur ik je een afschrift van vaders laatste brief voor ons allemaal. Je ziet hoe zijn gedachten bij ons was, ook bij jou en ik ben blij, dat zijn wens in vervulling is gegaan en jij voor zijn dood nog bij hem bent geweest. Je leest wat hij over mij, de jongste, schrijft. Door voor mij te zorgen, handel je naar zijn laatste wil. Goddank heb ik mijn brood, hoewel ik zelf ook werk. Ik ben, ook na de bevrijding, doorgegaan met mee te werken aan de opbouw van het land. Ik ga elke morgen om 8 uur naar A'dam, dat is een half uur met de trein en werk daar voor Volksherstel. Als enige Joodse ambtenares, behandel ik de Joodse gevallen. Ik bezoek de Joden die uit de kampen teruggekomen zijn en de Joodse onderduikers, die nu weer gewoon leven, maar alles kwijt zijn. Ik zorg, dat ze kleding, een huis en financiële ondersteuning krijgen. Het is mooi werk, maar erg zwaar. De hele dag zit ik in de ellende van die stakkerds en je begrijpt, dat ik doe wat ik maar kan, om ze te helpen. Mooie resultaten heb ik reeds bereikt, daarom ga ik er mee door, zolang het nodig is. Mijn inkomen is dus goed, maar geld bezit ik niet. Eerst heb ik tot aan hun dood, voor mijn schoonouders moet zorgen. Dat waren vroeger rijke mensen, maar zijn door het bedrog van een compagnon, alles kwijtgeraakt. Toen zij dood waren en wij wat konden overhouden, moest ik voor Lien en Maurits en voor Rosalie zorgen, die het zeer arm hadden. Daarna heb ik alles gegeven voor ondergedoken Joden. Maar ik heb er nooit spijt van gehad. Materieel heb ik nooit zorgen gekend. Mijn kind heeft een goede opvoeding gehad en is nu leerling-verpleegster. Lang zal ik haar wel niet meer bij me houden, want ze is verloofd. Mijn a.s. schoonzoon gaat in januari naar Indië, of naar Amerika. Als hij weg is, wil Ine ook graag en natuurlijk naar haar oom Maurits, in Amerika. Het is een zonneschijntje, altijd vriendelijk en opgeruimd, nooit humeurig en zij staat altijd klaar om te helpen. Ze heeft lieve ogen. Ze lijkt op haar vader, alleen de mond zou ik zeggen, is van de Sturkops. Hoe vind je haar op de foto? Stuur mij s.v.p. zo spoedig mogelijk foto's van jou en je vrouw en van je zoon en zijn vrouw. Hoe heet mijn neef? Zou hij zijn oude tante eens willen schrijven en zijn nicht Ine? Mijn man werkt in Amsterdam, maar de zaak kan nog niet goed op dreef komen. Wat hij nodig heeft is kapitaal om weer te kunnen draaien. Het werken hier is erg moeilijk, al het geld is geblokkeerd, dus kapitaal is er niet te krijgen. Weet jij in Amerika geen artikelen waar hij uitvoervergunningen voor zou kunnen krijgen, bijvoorbeeld elastiek in verschillende maten, lint, luxe banketbakkersartikelen, huishoudelijke artikelen van emaille, enz. Zou je dat willen onderzoeken en mij daarover willen schrijven? Wat hebben we een vreselijke winter achter de rug. Weet je dat wij haast geen eten kregen. Per week één half broodje, geen boter, 1 kilo aardappelen, 1 kilo groenten en daar moesten we de hele week mee toe. 1 pond boter in de z.g. 'zwarte handel', dat is de handel buiten de distributie om, kostte f 80 gulden, een brood f 30,- 1 pond vleesch f 40,-, vet f 80,-, hout f 800 per 1000 kilo. Melk, eieren, niets was er te krijgen. De moffen vraten alles op. De boeren wilden wel goed afgeven, maar dan moest je alles er voor ruilen, lakens, slopen, goud en zilver, kortom je hele linnenkast kon je wegbrengen. Je hebt geen idee hoe we er voor gezeten hebben. Geen kousen of schonen, geen warme kleren, niets hebben we meer. We lopen hier nog steeds op blote voeten rond. Maar iedereen hoor. En er wordt zoveel stille armoede geleden. Mensen die het vroeger goed hadden, zijn nu straatarm. Een costuum kostte f 1000,-, een paar schoenen f 300,--, een mud aardappelen f 650,-. Krankzinnig was het. Begrijp je nu hoe we voor hebben gestaan. Daarom ben ik zo dankbaar voor wat je me sturen wilt. Ine is dol van vreugde. Ze zingt een liedje, 'dat is mijn oom uit Hollywood, die stuurt mij al wat ik hebben moet'. Maar het meest blij is ze dat ik jou terug heb. En nu wil zij zelf ook natuurlijk naar Amerika. Ondergoed bezitten wij niet meer, alles kapot. Een nette jurk heb ik nog. En Ineke is van een kind van 13 uitgegroeid tot een vrouw van 19 jaar, dus overal uitgegroeid vanzelf. Maurits ik kan er zelf voor betalen, hoor, natuurlijk als het niet teveel tegelijk is. Maar graag wil ik wat van je cadeau hebben, dat is zo fijn, iets van je broer te ontvangen. Iedere week zal ik je schijven hoor! Vroeger schreef ik Esther ook elke week en zij mij. Ik mis ze zo heel erg. Als ik erover denk, dan ben ik zo intens verdrietig. Maar we moeten verder leven voor de kinderen. En we moeten het Jodendom weer helpen groot te maken. Anti-Semitisme is hier wel, dank zij de propaganda van Goebbels. Maurits kun jij mijn brieven goed begrijpen? Ik denk van wel. Ik houd nu op, dan gaat mijn man de brief nog posten. Hart. groeten voor je schoonzusters en je kinderen. Waar woont je zoon en hoe heet hij? Een zoen van je innig liefhebbende zusje. Janny..
- wordt vermeld op 18 december 1945 - Brief aan haar broer in de USA: Bussum, 18 December '45. Mijn lieve Mourits, Hoewel ik nog geen 2e brief van jou ontving,ga ik toch maar door met mijn wekelijks babbeltje met je. Dat is zo fijn iedere week naar jou te schrijven, omdat ik denk dat je wel blij zult zijn met brieven uit Holland. Of ben je teveel Amerikaan geworden? Ik wou dat ik bij je was, ik ben zo erg verlangend je te zien. Of wie lijk je? Heb je al foto's naar mij gezonden, ook van de bruiloft. Hoe heet je zoon? Net als vader? En wil je mij ook wat foto's van je vrouw en je schoonzuster en haar dochters sturen? Ik kreeg gisteren een dikke brief van Mevr. Mac Intosch. Zij schreef dat ze jou gesproken had en ook je schoonzuster en haar kinderen. Vanmiddag ontving ik het eerste pakket met levensmiddelen, alles in de beste orde. Fijn was het. Pruimen, pinda's, thee, chocolade, cacao, soep, zeep, noten, een blikje vlees, van alles zat er in. Reuze blijdschap hier natuurlijk. Mijn Ine sprong wel een halve meter van de grond van blijdschap. En nu zien we verlangend uit naar de volgende pakken. We zitten zo heel erg om kleding verlegen. Ik heb een jas aan, meer dan erg gewoonweg. Niet meer te repareren en is al gekeerd. Maar ik wacht rustig af. Ik weet dat je goed voor mij zult zorgen. Dit is de 5e brief, die ik je schrijf. Elke week een. Heb je die brief gekregen, waarin ik de afscheidsbrief van vader stuurde? Wil je me dat eens schrijven? Ik heb heel graag, dat je mij vragen stelt, dan kan ik er gezellig op antwoorden. De vorige brief was over onszelf en onze ervaringen de laatste 5 jaar. Nu wil ik je een en ander over de toestand hier in Nederland schrijven, zoals die nu is. Ik denk wel dat het je interesseert. Het is hier een zeer troebele boel met ons Indië. Zolang we dat niet terug hebben, kunnen we niets beginnen. Daar kwam onze welvaart vandaan. Het ziet er slecht uit voor ons. Maar gelukkig gaat Amerika er zich nu mee bemoeien. De Engelsen hebben het erg slap aangepakt. Trumann zal het beter doen, verwachten wij hier. Het is wel ontzettend. Nu is ons Indië bevrijd en nu wordt er door de Indonesiërs zo zwaar gevochten. Duizenden Europeanen worden er eenvoudig vermoord. Zij willen niet meer onder de Nederlandse regering staan, maar een eigen regering hebben. En daar zijn ze heus nog niet rijp voor. Ik ben bang, dat er nog heel wat bloed vergoten zal worden, voordat het onderworpen is. Lezen jullie deze dingen in Amerika ook? Schrijf mij dat eens. De Nederlandse Nationaal Socialisten, worden op het ogenblik gevonnist. Zij krijgen allemaal de doodstraf. Maar er is er nog geen een voltrokken. Alleen heeft van de Genechten, een van de voornaamste leiders, zelfmoord in zijn cel gepleegd. Hij had een brief nagelaten, waarin hij schuld bekende en vergiffenis vroeg, vooral wat er met de Joden gebeurd was. Mussert de leider zelf, zal wel doodgeschoten worden. Een veel te lichte straf voor zo'n vent. In Neurenberg worden de Duitse schurken berecht. Maar alles gaat in een zeer langzaam tempo. Het kan wel een jaar duren, dit proces. En de voornaamste mensen, Hitler, Göbbels en Himmler zijn dood. Wat een lafaards hè? Kun je mij goed begrijpen, als ik Hollands schrijf? Engels is niet zo makkelijk voor mij om te schrijven, hoewel ik mij wel kan redden. Economisch is het hier nog slecht. Brood en erwten, bonen, meel, havermout en zo, is er genoeg te krijgen, maar dat is ook alles. Boter, kaas, melk, vlees, boter en vet en olie is er haast niet en dat zijn juist de dingen, die zo nodig zijn voor het lichaam. Zeep voor de was is er wel, geen toiletzeep (daarom was ik zo blij blij met de zeep, die ik kreeg). Koffie en thee ook niet. Suiker heel weinig, chocolade en versnaperingen ook niet. Sigaren en sigaretten haast niet en ik ben een erge rookster. Dus hoop ik, dat je mij ook eens wat sigaretten wilt sturen. Eieren zijn er helemaal niet meer. Verder hebben de moffen al het land onder water gezet voor ze wegtrokken, dus geen groenten en geen fruit en aardappelen dit jaar. Brandstoffen, 4 mud voor de hele winter en anders verstook ik gemiddeld 25 mud per winter. 's Avonds om 6 uur gaat de kachel aan en soms helemaal niet. De afgelopen winter 1944-1945 zijn 90% van onze bossen omgehakt voor brandstof, dus kunne we ook geen hout meer krijgen, dit jaar. Kleren is treurig, schoenen nog erger. Je ziet duizenden kinderen, op blote voeten zonder kousen op straat lopen, ook toen het zo zwaar vroor. Gelukkig hebben we gauw de langste dag en gaan we dan weer voorwaarts. Je zult misschien denken, dat ik overdrijf, maar dat is niet zo. Er zijn hele gezinnen, die hun meubelen, de deuren van de kamers, de leuningen van de trappen hebben opgestookt. De oude Jodenbuurt in A'dam, dat is Weesperstraat, Muiderstraat, Rapenburgerstraat, Valkenburgerstraat, Markensteeg, Waterlooplein, Joden Breestraat en Houttuinen, St Ant. Breestr. waar Esther woonde, Hoogstraat en Nieuwmarkt is haast niets meer van over. Alles leeggeplunderd en gesloopt door de Amsterdammers voor brandstof. Het huis van Esther, no 32, is het enige, wat er aan die kant van de Sint Antonies Breestraat nog staat. Toevallig hè? Ik kom er elke dag doorheen als ik naar kantoor ga. Ik ben op het ogenblik speciaal belast met de Joodse gevallen, die uit de kampen teruggekomen zijn. Wat ik elke dag voor ellende zie, is onbeschrijfelijk. Verleden week heb ik kleding uitgereikt aan kinderen, die bijna naakt liepen. Er waren 89 Joodse kinderen. Drie moeders en één vader waren er, de andere kinderen waren allemaal wezen. Ouders in de kampen vermoord. Zo zijn er duizenden hier in A'dam. Nameloos is het leed, dat ons Joden getroffen heeft en nooit meer te herstellen. Ik tracht zoveel mogelijk met geld, en ook met morele steun te helpen, maar je staat zo vaak machteloos tegen zoveel ellende. Deze week bezocht ik een Joods meisje van 19 jaar, de jongste van een gezin van 11 kinderen. Al haar familieleden vermoord, zij alleen is over. Ze is helemaal de kluts kwijt en van verdriet is ze de verkeerde kant opgegaan. Nu verwacht ze een baby. Vader onbekend. Ik heb gezorgd, dat ze een goed onderdak kreeg, kleren en een wieg. Maar wat heeft zo'n meisje nu nog in het leven. Eén van de vele gevallen, waar ik dagelijks mee in aanraking (kom). Het is zeer zwaar en vermoeiend werk, maar ik ben nog jong en flink. Vol wilskracht. Sterk ben ik niet, ik heb 2 jaar tuberculose gehad,maar ik heb een ijzeren wilskracht. Verder voel ik dit werk niet te mogen opgeven. Er zijn te weinig Joodse vrouwen overgebleven die dit werk kunnen doen. Ik heb een zeer goede schoolopleiding genoten en heb veel gestudeerd. Ik had graag dokter in de economie willen worden, maar er was geen geld voor studie. Weet je dat Mevr. Mc.Intosch zo knap is? Ze is een goede celliste en verder zeer ontwikkeld. Ze heeft ook diploma conservatorium. Haar vader was dokter, zenuwarts en tevens generaal van het Nederlandse leger. Haar oom was de bekende generaal Snijders, uit de vorige oorlog, de opperbevelhebber van land- en zeemacht. Zij heet zelf ook Snijders. Haar plan is, in het voorjaar naar Holland te komen. Kom je met haar mee? Zij heeft hier nog een oude moeder van 84 jaar, die ze al 25 jaar niet gezien heeft. Ik ga elke week naar het oudje toe. Haar zuster, mijn vriendin is sedert 6 weken ernstig ziek. Een gevolg van de grote inspanning van deze laatste winter. Lieve broer ik ga nu weer eindigen. Het is één uur en ik moet morgen weer vroeg naar A'dam. Volgende week ga ik weer verder met mijn praatje. Ik hoop dan een brief van jou te hebben ontvangen, dan kan ik je antwoorden. Ik sluit nog een paar foto'tjes in. Als je soms denkt, dat ik fouten in het Nederlands schrijf, dan is dat niet zo. Ik schrijf namelijk volgens de Nieuwe Nederlandse Spelling. Die is veel eenvoudiger. Dag lieve Maurits, tot volgende week. Mijn zeer hartelijke groeten voor je huisgenoten, je zoon en zijn vrouw en jij een dikke pakkert van je innig liefhebbende zusje Janny..
- Jansje Stürkop woont (bij volkstelling) Nieuwe Hilversumseweg (Bussum) 13 te Bussum in 1947.
- woont (als hoofdbewoner en/of partner) Bredelaan (Bussum) 17 te Bussum tussen 12 oktober 1948 en 1 december 1949 - Zij woont daar zonder haar echtgenoot. Hun huwelijk eindigt hier met hun scheiding.
- woont (als hoofdbewoner en/of partner) Gooilaan (Bussum) 11 te Bussum van 1 december 1949 tot 16 oktober 1953.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld na 20 december 1949 - Jansje's kleinkinderen hebben er geen idee van of hun opa Mijsberg ooit weer getrouwd is. Erica was nog erg jong in die tijd en in haar herinnering had zij haar opa 2 keer gezien. Eenmaal kort in Wijchen en eenmaal in zijn woning in Amsterdam. Een wit sikje en sigaren is alles wat ze zich van hem herinnert. Volgens haar had hij in die tijd een huishoudster en is die huishoudster meer geworden dan een huishoudster. Maar of ze ooit getrouwd zijn, geen idee. Misschien hebben ze hun in die tijd alleen maar gezegd dat zij een huishoudster was. Het waren toentertijd immers andere tijden. Erica kan zich niet herinneren dat zij haar ooit gezien heeft. Ook de naam zegt haar niets.
- woont (in welke hoedanigheid is niet vastgelegd) Engweg (Laren - NH) 8 te Laren (NH) van 16 oktober 1953 tot 4 maart 1955.
- wonende te Laren (NH), wordt vermeld op 5 juni 1954 - Hield in Veendam een voordracht: 'De vrouwengroepen van de PvdA, het NVV en de Coöperatie, allen te Veendam, belegden een gezamenlijke bijeenkomst waarop Mevr. J. Mijsberg uit Laren een enthousiast en gloedvol betoog hield over de 'Aktie voor het Asthmatische Kind'. Zij vertelde voorts een en ander over de wijze waarop de asthmatische kinderen in 'Heideheuvel' alsmede in 'Bosch en Heide' worden behandeld'.
- woont (in welke hoedanigheid is niet vastgelegd) Wally Moesweg (Laren - NH) 2a te Laren (NH) tussen 4 maart en 10 oktober 1955.
- woont (in welke hoedanigheid is niet vastgelegd) Naarderweg (Blaricum) 34 te Blaricum tussen 10 oktober 1955 en 19 oktober 1956.
- woont (in welke hoedanigheid is niet vastgelegd) Ericaweg (Huizen - NH) 2 te Huizen (NH) van 19 oktober 1956 tot 15 januari 1958.
- woont (in welke hoedanigheid is niet vastgelegd) Van Houtenlaan (Weesp) 12 te Weesp tussen 15 januari en 13 juni 1958.
- woont (in welke hoedanigheid is niet vastgelegd) Ringlaan (Wijchen) 312 te Wijchen tussen 13 juni en 1 juli 1958.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop te Epe werd verteld van 1 juli 1958 tot 7 maart 1960 te Epe (Hoefijzerweg (Epe) 2) - De kleinkinderen begrijpen niet helemaal waarom oma in Epe heeft gewoond.. Er staat hen iets van bij dat ze daar gezelschapsdame was voor een heel oude dame in een heel groot huis met een heel grote tuin (in haar beleving). Erica's oudste zus Marian en zij zijn daar ooit een keer geweest en hebben daar in de tuin gespeeld. Saskia en zij vinden het ook nog steeds vreemd, want Saskia was net geboren en toen waren er opeens 3 kinderen in het gezin met de nodige drukte. Misschien dat er ook wel onmin was, door de aanwezigheid van oma in hun gezin. Misschien dat het niet altijd boterde tussen oma en Erica's vader, hetgeen ze zeker niet met zekerheid kan stellen. Misschien is die oude mevrouw in Epe overleden en is oma toen weer bij hen komen wonen. Saskia was toen 2 jaar, hetgeen betekent dat het een handenbindertje was, waardoor mijn moeder toch misschien weer de hulp nodig had van mijn oma. De onmin is niet meer dan een veronderstelling.
- woont (als inwoner bij familie) Ringlaan (Wijchen) 312 te Wijchen van 7 maart 1960 tot 13 oktober 1965 - Dit adres is op 1-5-1960 vernummerd en werd: De Uilenboom 19. Datum 13-10-1965 volgens bron 1675. Bron 4500-A: Jansje Sturkop woonde vanaf 13-6-1958 bij dochter Ine in Wijchen, Ringlaan 312. (Vanaf 1-7-1958 naar Epe, Hoefijzerweg 2 moet tussenstation zijn geweest).
- woont (als inwoner bij familie) te Heeze van 13 oktober 1965 tot 10 april 1967 - Datum 13-10-1965 volgens bron 1675. Bron 4500-G: Gebr. de Koningstraat 17. Woont in bij haar dochter.
- woont (als inwoner bij familie) Oogstweg (Nunspeet) 37 te Nunspeet van 10 april 1967 tot 3 juli 1972 - Dit adres lag tot 1-1-1972 officeel in Ermelo. Bron 4500-G: Lag niet in Ermelo tot 1972, het adres was gewoon in Nunspeet. Nunspeet was toen gewoon Nunspeet, maar viel onder de gemeente Ermelo. Woont bij haar dochter.
- wordt vermeld tussen 1972 en 1982 - Zij hield radiopraatjes over religieuze zaken voor de NCRV. Van haar hand is een pak aantekeningen over zo'n praatje, met als titel 'Seideravond'. Gezien het adres dat op de enveloppe staat, waarin deze aantekeningen zaten, moet dat in de periode 1972 - 1982 zijn geweest. De inhoud gaat ook over chanoeka.
- woont (in bejaardentehuis) Gerbrandystraat (Nunspeet) 18 te Nunspeet van 3 juli 1972 tot 1 juli 1982 - Dit adres heette tot 1-4-1973 Talmastraat 18.
- woont (in bejaardentehuis) Molenweg (Nunspeet) 5 te Nunspeet na 1 juli 1982 - Bron 4500-A: Bejaardenhuis 'De Bunterhoek'.
- is sociaal werker voor 19 december 1982 - Haar beroepen waren in de periode van rond WO II tot aan haar overlijden achtereenvolgens: zonder, kantoorbediende, sociaal werkster, verpleegster, huidig beroep: zonder.
- is overleden op 19 december 1982 te Nunspeet (Volgens persoonskaart).
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld na 19 december 1982 - Jansje's grafsteen is wel erg sober. Simpeler kon het niet. Maar de steen is zo, omdat Ine dat zo wilde. Oma en Ine hielden niet van poespas. Zij komen eigenlijk nooit bij haar graf. Wel denk Erica met regelmaat aan haar. Enkele jaren geleden waren ze in de buurt en troffen de steen groen aan. Eerst wilde zij de groene steen laten zoals hij was. Een joods graf hoort volgens haar onberoerd te blijven. Toch heeft ze de steen schoongemaakt, omdat ze denkt dat andere bezoekers van graven zich zouden kunnen ergeren aan zo'n verwaarloosde steen. Niemand weet tenslotte dat het een joodse dame betreft.
- is begraven op 23 december 1982 te Nunspeet (Begraven op de Algemene Begraafplaats aan de Eperweg te Nunspeet).
ongedateerd
- wordt vermeld - Zij legde een (in haar handschrift geschreven) verzameling aan van Bijbelse spreuken, die in het dagelijkse leven worden gebruikt. De verzameling omvat twee dikke pakken.
- Jansje Stürkop wordt vermeld - Het valt haar dochter Ine op dat Jansje haar naam op de envelop aan Morris spelt als Stürkop (met umlaut dus). Was me ooit al opgevallen bij Meerten's registers van de Volkstelling 1947. Sprak het kennelijk ook zo uit. Grappig is dat ze op de envelop Morris wél met de naam Sturkop zonder umlaut adresseert. En een latere brief zendt ze weer af als Jansje Sturkop.
- Jansje Stürkop wordt vermeld - Haar dochter Ine van Rooyen-Mijsberg vertelt dat Jansje Sturkop radiopraatjes hield voor de NCRV. Ze heeft me de aantekeningen van haar moeder voor zo'n praatje, over Seideravond, meegegeven om te kopiëren. Tevens gaf ze een uitwerking mee van spreuken, die alledaags Nederlands gebruik zijn en die Jansje uit de Bijbel heeft gekopieerd.
- Jansje Stürkop wordt vermeld - Haar dochter Ine van Rooyen-Mijsberg vertelt dat makreel de favoriete vis van haar moeder was.
- Jansje Stürkop wordt vermeld - Haar dochter Ine van Rooyen-Mijsberg vertelt dat Jansje 13 jaar jonger was dan haar man. Mijsberg was van 1887 en was al 40 toen Ine werd geboren. Ine herinnert zich dat Jansje altijd zeer actief was en bijvoorbeeld vaak feesten, bijeenkomsten, etc. organiseerde.
- Jansje Stürkop wordt vermeld - Haar dochter Ine van Rooyen-Mijsberg vertelt dat Jansje de laatste tijd voor haar dood in een bejaardentehuis woonde. Zij was, misschien tengevolge van enkele operaties (de narcose), wat seniel geworden. Zo dacht zij soms dat Marjan háár dochter was. Maar als de EO op stond zong ze, samen met Ine, wel de precieze tekst van gezangen mee.
- is sociaal werker - Haar dochter Ine vertelt dat Jansje sociaal werkster was.
- Alias Joop - Jansje Sturkop stond in Nunspeet bekend als Joop. Die naam staat ook op haar grafsteen. Zij ligt begraven op de algemene begraafplaats in Nunspeet. Het graf bestaat nog steeds (nummer 443).
- woont te Nunspeet - Haar dochter Ine van Rooyen-Mijsberg vertelt dat Jansje Sturkop hier bij hen in huis heeft gewoond.
- woont te Wijchen - Haar dochter Ine van Rooyen-Mijsberg vertelt dat Jansje Sturkop hier bij hen in huis heeft gewoond.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Haar dochter Ine vertelt dat Jansje in de oorlog ook wel in het verzet heeft gezeten, ondanks haar Davidsster.
- Met betrekking tot Jannie Sturkop werd verteld - Haar achterneef Morris Knocker herinnert zich tante Jannie. Hij dacht dat zij met een dominee getrouwd was. Ze woonden in een zijstraat van de Overtoom.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Haar dochter Ine vertelt dat Jansje uit de familie was getreden, hetgeen er mee te maken heeft dat ze Remonstrants is geworden. Ze noemt haar moeder een vitale vrouw. Jansje praatte nooit veel over vroeger. Ze was er op het laatst slecht aan toe.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Haar dochter Ine vertelt dat haar moeder nooit over haar achtergrond sprak . Ze was 'uit de familie gestoten' toen ze zich liet dopen. Haar man was geen jood.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Haar dochter Ine vertelt dat Jansje zeer intelligent en sociaal bijzonder actief was. Ik heb aanbevelingsbrieven gezien, o.a. n.a.v. haar werk na de oorlog met politieke delinquenten.
- Met betrekking tot Jans Sturkop werd verteld - Haar achternicht Celine Roodveldt herinnert zich 'Jans uit Scheveningen', die met een Christenman was getrouwd die bij een of andere kerk behoorde.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Haar dochter Ine vertelt dat Jansje tot op hoge leeftijd nog lezingen gaf, in het bijzonder over het jodendom.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Erica's oma was heel bijzonder. Ze had, waar ze ook woonden, direct contacten met heel veel mensen. In Nunspeet hebben ze 6 jaar gewoond en iedereen (bij wijze van spreken) kende oma. Ze reed altijd rond op een solex, wat (soms) een gevaar was voor het overige verkeer. Zij verkocht altijd op het postkantoor de eerste kinderpostzegel aan de burgemeester, had contacten met de wethouder, souffleerde bij toneelstukken (waarbij het souffleren op het laatst achterin de zaal te horen was), had te maken met de 'plattelandsvrouwen', had connecties met de 'Lions', kende de meeste winkeliers (kreeg alles voor elkaar) en ga zo maar door. Ze heeft heel veel jaren (tot Erica een jaar of 17 was) bij hen in huis gewoond, maar hield zich altijd afzijdig, liet het gezin het gezin zijn. At ook nooit mee aan tafel. Zij hielp de kinderen altijd naar school en als Ine (toen al geplaagd door ernstige reuma) beneden kwam, dan ging oma weer naar haar kamer. In Wijchen in een piepkleine kamer, maar in Heeze in een ruime, en in Nunspeet in een grote kamer, met eigen ingang.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Haar dochter Ine vertelt dat Jansje en haar gezin vanaf 1928 aan het Wilhelminaplantsoen 17 te Bussum woonden. Daarvoor in de straat in Amsterdam, die het verlengde van de Lairessestraat is.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Haar dochter Ine vertelt dat zij enig kind van Jansje is.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Volgens haar nicht Gré Slap-Sluis werd Jansje Janny genoemd en Gré noemde haar een halve jongen. Dat zij remonstrants was verbaast haar. In Den Haag werkte zij bij de behangfabriek Rath & Dodeheefer. Ze toont zich wat teleurgesteld dat Jansje, die zoveel onderduikers huisvestte, haar na de oorlog niet wilde opvangen.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Haar nicht Dolly de Vries-Knocker herinnert zich Jansje goed. Als ze een foto van Jansje ziet, denkt ze eerst dat dat Rosalie is. Leken zij dan veel op elkaar ? vraag ik. 'Ze waren immers zusters'. Dolly herinnert zich Wil Mijsberg als een ontzettend aardige man, die een bankfiliaal dreef of zoiets.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Jansje is ook na haar scheiding Mijsberg gebleven. Geen idee waarom. Zo raar dat Erica daar vroeger ook niet bij nagedacht heeft en het haar (of Ine) nooit gevraagd heeft.
- Met betrekking tot Jansje Sturkop werd verteld - Haar dochter Ine vertelt dat Jansje zelf remonstrant was geworden in haar jeugd; haar man Mijsberg had geen geloof.
Eigen code:
VII-20
Beschrijving
Zie over de leefomstandigheden van de Joodse bevolking in Scheveningen bij haar zus Engelina van Adelsbergen-Sturkop.
|