zoon van
Mozes Barend Benjamin Nieuwkerk (Maurits) en Judith Sara de Vries
echtgenoot van Marina
Vermeldingen
- is geboren op 2 oktober 1906 te Amsterdam.
- wordt vermeld in geboorteannonce te Amsterdam op 2 oktober 1906 te Amsterdam met de tekst: "De Heer en Mevrouw M.B. Nijkerk-de Vries geven kennis van de geboorte van hunnen zoon Benjamin." Amsterdam, 2 October 1906. "De Heer en Mevrouw M.B. Nijkerk-de Vries betuigen hunnen hartelijken dank voor de blijken van belangstelling bij de geboorte van hunnen zoon ondervonden." Amsterdam, 23 October 1906..
- woont (bij ouder(s)) Stadhouderskade 88 te Amsterdam van 2 oktober 1906 tot 14 juni 1913.
- woont (bij ouder(s)) Nicolaas Witsenkade 12 bovenhuis te Amsterdam van 14 juni 1913 tot 3 februari 1922.
- B. M. Nieuwkerk woont (volgens adresboek) Sarphatistraat 79 te Amsterdam in 1920.
- woont (bij ouder(s)) Jan Luykenstraat 72 huis te Amsterdam van 3 februari 1922 tot 27 juni 1939.
- wordt vermeld op 7 april 1925 te Amsterdam - Lengte 1,871 meter.
- is kantoorbediende op 7 april 1925 te Amsterdam - Kantoorbediende metaalwaren, algemeen werkzaam.
- heeft een opleiding gevolgd op 7 april 1925 te Amsterdam - Diploma Openbare Handelschool.
- te Amsterdam, is vermeld m.b.t. militaire dienst: op 7 april 1925 te Amsterdam - Keuring, geschikt. Eigen voorkeur: (1) zeemacht, kustwacht; (2) 4RI (motordienst), kan niet chauffeuren en motorrijden. Meest geschikt voor: (1) kustartillerie(?); (2) bereden artillerie (onbereden). Minder geschikt voor infanterie (platvoeten). Woont bij ouders..
- is vermeld m.b.t. militaire dienst: op 13 maart 1926 - Inlijving bij zeemilitie.
- is vermeld m.b.t. militaire dienst: op 10 februari 1929 - Met groot verlof.
- wordt vermeld op 1 juni 1936 te Amsterdam - Zitting in het dagelijks bestuur van het Comité van Bescherming (van het Nederlands-Belgisch Genootschap 'Meridiaan 5. Dit was een literair genootschap. (Ook J. Greshoff was lid; zie de band tussen hem en M.B. Nijkerks neef Marinus (Bob) Nijkerk, die een bekend verzamelaar van antieke boeken was. (Jan Greshoff was een Nederlandse journalist en schrijver die vooral bekend werd als dichter en criticus).
- wordt vermeld als vennoot en/of directeur in 1938 te Brussel (B) - Volgt Marinus Nijkerk op als directeur van de Belgische firma B.J. Nijkerk (in Machelen / Vilvoorde bij Brussel), samen met zijn oom Hugo. Uiteindelijk volgde Hugo Marinus definitief op.
- koopman te Brussel (B) wordt vermeld als vennoot en / of firmant in 1938 - Treedt per 1-1-1939 als medevennoot van de firma, waarin Marinus Benjamin Barend en Hugo Benjamin Nieuwkerk al vennoten zijn.
- is ijzerhandelaar na 1938 - Zijn rol in de firma en latere ijzerdynastie B.J. Nijkerk wordt vermeld bij Mozes Barend Nijkerk.
- koopman te Brussel (B) wordt vermeld als vennoot en/of directeur op 1 januari 1939 te Brussel (B) - Treedt (na de dood, op 17-10-1938, van Karel Benjamin Nieuwkerk) samen met Hugo Benjamin en Marinus Benjamin Barend Nijkerk, toe tot de firma B.J. Nijkerk. De beide anderen waren al vennoot.
- woont te Schaarbeek (B) na 27 juni 1939.
- Benno Nijkerk woont te Schaarbeek (B) in 1940 - Boulevard Generaal Wahis 236.
- wordt vermeld tussen 1940 en 1945 - Hij is postuum geridderd vanwege zijn verzetswerk in België en Frankrijk. Maakte in de oorlog deel uit van de verzetsgroep Weidner die zich had toegelegd op het doorsluizen van joodse vluchtelingen naar Zwitserland.
- Benno Nieuwkerk wordt vermeld tussen 1940 en 1944 te Brussel (B) - Hij staat bekend als een verzetsheld, lid van de groep Weidner. Over hem is nog zeer veel onderzoek mogelijk (zie bron 2140). Het begon met informeel mensen in de trein hulp te verlenen die op de vlucht waren voor de Duitsers. Later sloot hij zich aan bij de verzetsorganisatie "Dutch-Paris Line" die hulproutes organiseerden om mensen vanuit de bezette gebieden naar veiliger oorden als Zwitserland en Spanje te brengen. In oktober 1942 nam Benno Nijkerk, een Nederlandse zakenman die in Brussel woonde, contact op met Weidner. Hij wilde graag Nederlandse en Belgische joden helpen ontsnappen uit België en werd hierin bijgestaan door de zogenaamde groep-Bolle. Nijkerk wilde gebruikmaken van de Zwitserse route van Weidner, maar stelde ook Spanje als bestemming voor. In totaal redde de groep ongeveer duizend mensen, onder wie zeshonderd Nederlanders, honderd piloten, tweehonderd Fransen en een aantal Belgen en andere nationaliteiten. Sinds het begin van de oorlog was hij betrokken bij het verzet. De Erelijst van Gevallenen bewaart de naam van de in Duitsland omgekomen Benno Nijkerk, koopman, 37 jaar oud, die op grote schaal de hulp aan doortrekkende Nederlanders organiseerde in Brussel; de Duitsers loofden zelfs een beloning uit voor zijn arrestatie, die in Parijs, waar hij ook intensief bezig was, plaats vond. Gelukkig wist hij zijn schuilnaam te behouden en verried, hoe grof ook mishandeld bij zijn arrestatie en later, geen geheimen.
- Benno Nijkerk wordt vermeld van 1940 tot 1944 - Directeur-generaal van het Nederlands verzet in Brussel.
- Nestor wordt vermeld van 1940 tot 1944 - Verzetsnaam was: Nestor.
- wordt vermeld van 1940 tot 1944 - Staat in het boek (plus foto op pagina 78) The Escape Line (How the ordinary heroes of Dutch-Paris resisted the Nazi occupation of Western Europe) door Megan Koreman.
- Benno Nijkerk wordt vermeld van 1940 tot 1944 - Algemene waardering in de verslagen: initiatiefnemer van het Nederlands verzet in Brussel. Grote doener en was de motor in Brussel. Praktische man, die door zijn realistische geest oplossingen vond voor moeilijke problemen. Grote patriot en zeer moedig, gezegend met een exceptionele intelligentie; hij stond altijd klaar om op welk moment dan ook in te grijpen. Hij onttrok zich nooit aan de zwaarste opofferingen.
- wordt vermeld sinds 1940 - Zorgde met anderen voor de opvang van joodse kinderen.
- wordt vermeld van 1940 tot 1944 - In het standaardwerk van Lou de Jong staan de verzetsactiviteiten van Benno Nijkerk, mede in het kader van de Weidnergroep, uitvoerig beschreven: Deel 7 tweede-helft, pagina's 924 t/m 932. Hoofdstuk 'Zwitserse Weg' - Onderdeel De Weidner-groep.
- wordt vermeld van 1940 tot 1944 - Was een zeer belangrijke verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Werkte voor de verzetsgroepen, te weten: Dutch-Paris en de Zwitsersche Weg A. Zijn naam komt voor in minstens acht boeken en ook op de Erelijst van Gevallenen.
- Benno Nijkerk is directeur sinds 1940 - Gedelegeerd administrateur (beheerder), directeur der Etablissement B.J. Nijkerk te Haren.
- woont (als hoofdbewoner en/of partner) Zuider Amstellaan 56 drie hoog te Amsterdam in mei 1940 - Hij was gedelegeerd commissaris van een N.V. In zijn gezin zijn geen verdere personen vermeld. Dat zal betekenen dat eventuele gezinsleden de oorlog hebben overleefd.
- woont te Schaarbeek (B) voor 23 mei 1940.
- woont (als inwoner bij derden) Zuider Amstellaan 56 drie hoog te Amsterdam van 23 mei tot 18 juli 1940 - Ten huize van Mansom.
- woont te Brussel (B) na 18 juli 1940.
- wordt vermeld in 1941 - In 1941 richtte Weidner een ontsnappingsnetwerk op dat later bekend zou worden onder de naam “Dutch-Paris”. Benno Nijkerk was een van de belangrijkste medewerkers van Jean Weidner, hij was Jood en een van de stichters van de Belgische C.D.J..
- Benno Nijkerk wordt vermeld in 1941 - Begonnen met het verder helpen naar Frankrijk en Spanje van Nederlanders, die in Brussel aankwamen. Had reeds in 1941 een weg georganiseerd van Holland naar België, waarvan enige malen gebruik gemaakt is.
- Benno Nijkerk wordt vermeld van 1941 tot juli 1943 - Een der eersten die slachtoffers van de bezetting te hulp kwam. Hij organiseerde voor Nederlandse en Belgische vluchtelingen een route naar niet-bezet Frankrijk en Zwitserland.
- wordt vermeld tussen 1942 en 1944 - Organiseerde samen met de Nederlandse zakenman Jean Weidner (Parijs, Lyon) de ontsnappingslijn Dutch-Paris. Zij kwamen in 1942 met elkaar in contact. Benno woonde in België en hielp in Brussel Engelandvaarders en vluchtelingen. In iedere plaats op de route had Dutch-Paris vertegenwoordigers. Om veiligheidsredenen werd doorgaans gewerkt met een estafettesysteem, waarbij iedere passeur slechts zijn gedeelte van de route kende. Tot aan de bevrijding van Parijs in september 1944 zijn een kleine duizend man door Dutch-Paris naar Engeland geholpen.
- Benno Nijkerk wordt vermeld 1942 en 1943 - In 1942 en 1943 nam zijn hulp een georganiseerde vorm aan voor het onderdak, de financiering, de passage, ravitaillering, enz. Hij was in het bijzonder geïnteresseerd in het joodse kind.
- Benno Nijkerk wordt vermeld sinds 1942 - In zomer 1942 vele mensen behulpzaam geweest met het verschaffen van valse kaarten, onderduikadressen, wegen naar het buitenland en financiële hulp.
- Benno Nijkerk wordt vermeld sinds 1942 - Najaar 1942 aangevangen tezamen met de heer Bolle en dr. Ten Kate het hulpwerk te organiseren. Heeft zich o.a. veel bezig gehouden met de hulpverlening aan Joodse verlaten kinderen, hun hulpverlening, verzorging en opvoeding. Naast de Nederlandse organisatie een speciale organisatie opgericht voor hulpverlening aan Joden, in België verblijf houdende.
- wonende te België, wordt vermeld in 1943 te België - In 'Schimmen met een ster' van Hanne Hellemans (isbn 978 90 223 1949 9) staat op pag. 33, in het kader van het bezorgen van onderduikadressen voor joodse kinderen: 'In de zomer van 1943 arresteren de Duitsers enkele vooraanstaande figuren van het JVC (Joods verdedigingscomité), waaronder Benjamin Nykerk. De aanhouding van Nykerk betekent een groot verlies. Hij verzorgde de relaties met de geldschieters.'… 'Behalve Nykerk, Nevejan en Pels speelt ook David Ferdman een belangrijke rol in de finacniering van het JVC.'.
- Benno Nijkerk wordt vermeld 1943 en 1944 - Twee reizen naar Zwitserland gemaakt voor het vragen van financiële hulp en voor het tot stand brengen van het contact met de Nederlandse regering en de rees bestaande hulporganisatie in Frankrijk. Als gevolg daarvan kwamen de koeriers uit Frankrijk regelmatig in Brussel. Ook regelmatig controle uitgeoefend en raad gegeven aan jongeren, die het dagelijkse werk uitvoerden.
- Benno Nijkerk wordt vermeld in april 1943 te Brussel (B) - Een zekere Paul van Cleeff, verzetsstrijder, vermeldt in zijn rapport: 'in april 1943 werkte ik voor … en Nijkerk om C.I.'s, geld, bonnen, etc. af te leveren'.
- Benno Nijkerk wordt vermeld in mei 1943 - Ondernam zijn eerste reis in Zwitserland, om financiële hulp te krijgen van competente Nederlandse autoriteiten en joodse organisaties. Daar slaagde hij in. In Brussel zette hij twee organisaties op: de een hield zich bezig met Nederlanders en de andere met joden in België.
- Benno Nijkerk wordt vermeld van juli 1943 tot maart 1944 - Hulp aan vluchtelingen.
- Benno Nijkerk wordt vermeld in 1944 - Controleerde het jeugdwerk in Brussel en was in doorlopend contact met Nederlandse en Franse koeriers.
- Alias Armand Smits - Schuilnaam.
- Alias Bernard - Schuilnaam.
- Benno Nijkerk wordt vermeld na 1944 - Nationaliteit: Nederlander. Gefingeerde nationaliteit: Elzasser. Woonplaats: Brussel. Was Jood, doch aangehouden als niet-Jood. Gearresteerd 22-3-1944 te Parijs en naar Fresnes overgebracht. Was daar nog op 1-6-1944. Via Compiegne naar Neuengamme ca. Juli 1944. Gevangennummer 36909, blok 13. Verbleef daar onder de naam Armand Smits. 15-10-1944 te Hamburg.
- Benno Nijkerk wordt vermeld in januari 1944 - Genoodzaakt België te verlaten omdat hij actief gezocht werd door de Gestapo. Vertrok naar Parijs om zijn activiteiten tegen de bezetter voort te zetten. In Frankrijk maakte hij meerdere reizen om contacten te vestigen.
- Benno Nijkerk wordt vermeld in januari 1944 te Brussel (B) - Januari 1944 Brussel moeten verlaten, daar hij te veel door de Gestapo gezocht werd. In Frankrijk verder gewerkt, eind maart gearresteerd en naar Duitsland gevoerd.
- Benno Nijkerk wordt vermeld in februari 1944 - Ondernam een nieuwe reis naar Zwitserland.
- Benno Nijkerk wordt vermeld in maart 1944 te Brussel (B) - Een zekere H. Wisbrun, verzetsstrijder, maakte een uitgebreid rapport over de verzetsbeweging waaraan Benno Nijkerk deelnam en beschrijft gedetailleerd hun taken. Benno wordt als volgt genoemd: 'Ik maakte begin maart 1944, o.a. in opdracht van … en Benno Nijkerk vijf trips tussen Brussel en Parijs om hen van Belgische identiteitskaarten, visa, etc., te voorzien'.
- Benno Nijkerk wordt vermeld op 22 maart 1944 - Enkele weken na zijn terugkeer van Zwitserland, werd hij op 22 maart 1944 gearresteerd bij Baron Brantsen, Av. Victor Hugo in Parijs.
- is vermoord op 29 oktober 1944 te Neuengamme (D) (Plaats Neuengamme niet volgens In Memoriam, maar uit familie- en andere bronnen).
- wordt vermeld als vennoot en/of directeur op 29 oktober 1944 te Neuengamme (D) - Overlijdt als verzetsheld.
- wordt vermeld in 1947 - Pas in 1947 doodverklaard, omdat men zijn lichaam nooit heeft gevonden.
- wordt vermeld op 3 mei 1947 te Brussel (B) - Zijn neef Marinus Nijkerk verzoekt om Benjamin Maurits Nieuwkerk op te nemen in het archief van het Bureau voor Oorlogsdocumentatie. Hij had zich op 10 mei vanuit Brussel, waar hij leider van de firma Nijkerk was, vrijwillig naar Amsterdam begeven om zich daar aan te melden bij zijn oude wapen, de Koninklijke Marine, maar men accepteerde daar geen vrijwilligers. Na terugkeer naar België heeft hij daar een grote en zeer belangrijke groep op touw gezet, waarvan hij zelf leider was. Marinus heeft zelf verscheidene malen clandestien personen naar België gebracht en aan hem overgegeven, waarna zij verder konden gaan naar Engeland of neutrale landen. Hij heeft dit werk de hele oorlog voortgezet, is enkele malen in Zwitserland geweest, maar steeds weer teruggekomen om zijn werk te kunnen voortzetten. Kort voor de bevrijding is hij door toeval in Parijs door de Duitsers opgepakt, onder de schuilnaam Armand Smits en naar Neuengamme overgebracht. Sindsdien is niets van hem vernomen en officieel is hij nog niet dood verklaard. Zijn achtergebleven vrouw heeft namens hem van H.M. de Koningin de Orde van Oranje-Nassau uitgereikt gekregen voor zijn buitengewone werk voor Nederland in de oorlog. Marinus verstrekt hiertoe referenties in België.
ongedateerd
- Benno Nijkerk werd gedeporteerd naar Neuengamme (D) - Na een verblijf van drie maanden in een gevangenis in Fresnes, werd hij op 15 juli 1944 gedeporteerd naar Neuengamme in Duitsland.
- Benno Nijkerk, matroos 1e klas, is vermeld m.b.t. militaire dienst:.
Eigen code:
V-8 achterkleinkind
Beschrijving
Roepnaam volgens bron 1355 en bron 2143-B. Zie zijn rol in de firma B.J. Nijkerk c.s. bij de rechtspersoon B.J. Nijkerk & Co. Zijn optreden als verzetsstrijder is te volgen in acht boeken en in meerdere rapporten, deels op internet. De algemene beschrijving van de organisaties waarin hij optrad, zoals de 'Weidner-groep' en de 'Dutch-Paris-line' zijn eveneens deel op internet te volgen. Ter voorbereiding van een artikel over Benno Nijkerk deed ik verder onderzoek naar de familie waaruit hij ontsproot. Behalve Benno zelf vielen de rollen van zijn broers Dolf en Hugo in WO-II op. Vooral over hun vader, Maurits Nijkerk (Moses Barend Benjamin Nieuwkerk) dook veel nieuws op. Naast zijn bedrijf M.B. Nijkerk & Co. was hij actief in het (Joodse) maatschappelijke leven. Hij was - naast andere functies - lid en zelfs even voorzitter van het Kerkbestuur der Nederlandsch-Israëlitische Hoofdsynagoge te Amsterdam. Daarin werkte hij nauw samen met de heren Asscher en Cohen, later voorzitters van de Joodsche Raad. Dit en andere wetenswaardigheden over deze man is beschreven op <https://sturkop.nl/?s=Maurits+Nijkerk+%26+Zonen>.
|